De lage rente is vervelend voor iedereen die spaart. Maar voor veel ondernemers is de lage rente ronduit dramatisch, schrijft Paul van der Kwast.

Wie binnenkort stopt met werken, krijgt met de huidige lage rente een lager pensioen dan hij een paar jaar geleden nog had gekregen. Zelfs als het pensioenkapitaal meer waard is geworden, kan het uiteindelijke pensioen lager uitvallen.

Dat zit zo. Als je met banksparen of een lijfrentepolis een pensioen hebt opgebouwd, moet je dat op een gegeven moment omzetten in een lijfrente. Dat is een stroom maandelijkse uitkeringen gedurende bijvoorbeeld 10 of 20 jaar of zelfs levenslang.

De hoogte van de uitkeringen hangt af van de rente op het moment dat je met pensioen gaat. Probleem is: hoe lager de rente op dat ene moment is, des te lager het pensioen gedurende de hele looptijd van de uitkeringen.

Nu de rente zo laag staat, is het niet aantrekkelijk om je pensioengeld voor 20 jaar vast te leggen, maar kun je beter wachten totdat de rente weer stijgt. Probleem is dat de Belastingdienst dit niet toestaat. Je moet het hele bedrag in een keer omzetten in pensioen. Als de rente toevallig laag staat als jij met pensioen gaat: jammer dan.

Pensioen uitstellen

Het maakt nogal wat uit. De Rabobank biedt nu 3 procent rente voor een 20 jaar durende uitkering, terwijl gemiddeld de 20-jaarsrente de afgelopen decennia rond de 5 procent lag. Wat betekent dat in euro’s? Als je voor 200.000 euro een lijfrente koopt, krijg je (afgezien van kosten) nu 20 jaar lang elke maand bruto 1.106 euro. Maar als de rente 5 procent bedraagt, krijg je veel meer: 1.314 euro. Dat betekent dat je nu 19 procent minder pensioen krijgt omdat de rente zo laag staat. En niet alleen dit jaar, maar ook over 10 of 15 jaar, want de rente staat gedurende de hele looptijd vast.

In dit voorbeeld heb je na 20 jaar maar liefst 50.000 euro minder pensioen ontvangen. Bij een looptijd van 30 jaar leidt de lage rente (3,4 procent voor een 30-jarige lijfrente) tot een 35 procent lager pensioen. Het enige dat je hiertegen kunt doen, is je pensioendatum uitstellen – als in de tussentijd tenminste kunt rondkomen - in de hoop dat de rente over een paar jaar weer is gestegen. Je mag je pensionering uitstellen tot het jaar waarin je 70 wordt (of beter: tot uiterlijk 5 jaar na het bereiken van de AOW-leeftijd).

Maatregel afschaffen

Het wordt tijd dat deze malle regel, de verplichte aankoop van een lijfrente met je pensioenkapitaal, wordt opgeheven. In Groot-Brittannië besloot de regering dit voorjaar dat een vergelijkbare verplichting daar volgend jaar wordt afgeschaft. Dat geldt niet alleen voor ondernemers met een pensioenkapitaal, maar ook voor de vele Britse werknemers die een beschikbare premieregeling hebben. Zij zijn voortaan vrij om te bepalen wat ze met hun pensioengeld doen. Wie dat wil, kan er nog steeds een levenslang pensioen mee aankopen, maar het kan ook worden gebruikt voor het aflossen van een hypotheek of als pensioenrekening waar naar believen geld vanaf kan worden gehaald.

In Australië is de verplichte lijfrente al in 2004 afgeschaft en bijna niemand koopt nu nog zo’n ding.

Wat is er tegen om ook in Nederland de verplichte aankoop van een lijfrente af te schaffen? Als ondernemer heb je je hele werkende leven over je eigen geld kunnen beslissen, maar zodra je eind zestig bent, dwingt de overheid je met pensioen te gaan volgens starre regels. Ook als dat financieel ongunstig is omdat de rente laag staat of omdat de beurs in een dip zit. Misplaatst paternalisme.

Paul van der Kwast is financieel planner en journalist. Voor Z24 schrijft hij tweewekelijks een column over personal finance.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl